สิวที่คางเกิดได้จากหลายปัจจัย โดยหนึ่งในปัจจัยนั้นคือจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงวัยแรกรุ่นหรือช่วงที่มีประจำเดือนสำหรับผู้หญิง อย่างไรก็ตาม สิวที่คางเป็นสิ่งที่ใคร ๆ ก็สามารถประสบได้ไม่ว่าจะอยู่ในวัยหรือเพศใดก็ตาม หากสิวที่คางไม่ได้มีลักษณะที่น่าเป็นกังวล ก็สามารถดูแลรักษาเบื้องต้นได้ด้วยตัวเอง แต่หากเป็นกรณีที่รุนแรง ก็ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำปรึกษาและหาวิธีรักษาต่อไป
สิวขึ้นคางเกิดจากอะไร
สิวเกิดจากการอุดตันที่บริเวณผิวหนังตรงคางจากการที่มีน้ำมันส่วนเกินของร่างกาย หรือจากเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้ว ซึ่งหากเกิดที่คางก็มีโอกาสที่จะอุดตันหรือเพิ่มความรุนแรงเป็นสิวอักเสบได้ถ้าติดเชื้อ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ทั้ง 6 ประเภทของสิว
โดยสิวที่คางอาจมีสาเหตุมาจาก 5 ปัจจัยดังนี้
- ประจำเดือน: สิวขึ้นคางบางครั้งก็เป็นอาการร่วมก่อนที่ผู้หญิงจะมีประจำเดือน โดยเป็นอาการร่วมกับอาการปวดศีรษะ ปวดท้อง คัดตึงเต้านม หรือปวดที่บริเวณกล้ามเนื้อและข้อต่อ ซึ่งมักจะเกิดก่อนมีรอบเดือน
- ฮอร์โมน: การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยของสิวทีคางซึ้งสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยอาการดังกล่าวเกิดจากการทำงานผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ซึ่งมีผลทั้งต่อระดับฮอร์โมนเพศชายแอนโดรเจนเพิ่มสูงขึ้นได้ด้วย โดยจะกระตุ้นต่อมไขมันให้ผลิตไขมันออกมามากกว่าปกติ จนเกิดการอุดตันที่รูขุมขนและเกิดเป็นสิวตามมา
- อาหาร: การกินอาหารก็ยังส่งผลต่อการเกิดสิวได้เช่นกัน โดยเฉพาะอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง ผลิตภัณฑ์อาหารที่เสริมฮอร์โมน รวมไปถึงนมและผลิตภัณฑ์จากนมด้วย
- การสัมผัส: เช่นการนั้งเท้าคาง ชอบเอาคางไปวางบนโต๊ะ หรือบางคนที่ต้องใส่หน้าหากนานๆ หรือใส่ผ้ากันแดด (เช่นคนที่ชอบเดินป่า หรือปั่นจักรยาน)
- สารต่างๆ: เช่น การแพ้ยาสีฟัน หรืออาหารที่เวลากินแล้วเปื้อนรอบๆ ปาก
ซึ่งหากเป็นสิวที่เกิดจากแบคทีเรีย P. Acnes ส่วนใหญ่ก็จะใช้ยา Benzac และ Differin มาช่วย หรืออาจเป็นยาอื่นในกลุ่มเดียวกัน ทั้งนี้อยากให้ลองพบแพทย์ดูก่อน เพราะหากปัญหาเกิดจากอาหาร การแพ้ ยีส หรือปัจจัยอื่นๆ แพทย์อาจให้ใช้ยากลุ่มอื่นแทน
สิวเสี้ยนที่คาง
อีกหนึ่งประเภทของสิวที่พบได้บ่อยบริเวณคางก็คือสิวเสี้ยน โดยสิวเสี้ยนไม่เป็นอันตรายต่อผิวหนัง แต่อาจก่อให้เกิดความรำคาญใจต่อผู้ที่เป็นได้ หากเป็นกรณีนี้ สามารถรักษาได้ด้วยตัวเอง โดยเริ่มจาก ใช้แผ่นลอกสิวเสี้ยนและมาส์กหน้า หรือปรึกษาเภสัชกรและแพทย์เกี่ยวกับตัวยาที่ใช้ได้ เช่น การใช้กรดซาลิไซลิก เรตินอล กรดอัลฟาไฮดรอกซี เป็นต้น
สิวผื่นแดงที่คาง
บางคนที่มีอาการเหมือนสิวเห่อเป็นผืนแดงๆ อาจจะไม่ได้เกิดจากการอักเสบของรูขุมขนเสมอไป เพราะมีอีกอาการเรียกว่า Acne Rosacea ที่จะเกิดเป็นผื่นแดง หรือเป็นเส้นเลือดขึ้นสีแดงๆ บางที่อาจเป็นสิวที่จมูกลามไปจนถึงแก้มและคาง แบบนี้จะไม่ใช่สิวที่เกิดจากการอุดตันของรูขุมขน ซึ่งต้องให้แพทย์ผิวหนังช่วยดูอีกทีเพื่อวางแผนการรักษาได้ตรงจุด
วิธีดูแลและรักษาเบื้องต้นหากสิวขึ้นคาง
โดยทั่วไปแล้ว สิวสามารถหายได้ด้วยตัวเอง หากไม่มีการไปแกะหรือแคะสิวที่คาง เว้นเพียงแต่ว่าจะเป็นสิวประเภทหัวหนองที่มีขนาดใหญ่ซึ่งต้องพบแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างถูกวิธี หรือใช้ยาตามความแนะนำของแพทย์
- หากเป็นสิวอักเสบขนาดใหญ่ แพทย์มักแนะนำให้ทานยาฆ่าเชื้อ หรือใช้ยาทาฆ่าเชื้อแบบเฉพาะที่ เช่น ยาคลินดามัยซิน ยา Benzoyl Peroxide หรือ Erythromycin (อิริโทรมัยซิน)
- รักษาความสะอาดบริเวณใบหน้าและคาง โดยล้างด้วยน้ำเปล่าหรือสบู่อ่อน ๆ ประมาณ 2 ครั้งต่อวัน ตอนเช้าและก่อนเข้านอน อย่างไรก็ตามไม่ควรล้างบ่อยจนเกินไป
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้าบริเวณคาง ไม่แคะหรือแกะบริเวณที่เป็นสิว เพื่อลดโอกาสของการเกิดการติดเชื้อ หรือเกิดเป็นแผลเป็นได้ในภายหลัง
- ใช้วิธีประคบเย็นด้วยแพ็คน้ำแข็งบริเวณที่เป็นประมาณ 5 นาทีเพื่อช่วยลดการอักเสบ
- สำหรับผู้ชาย ให้ระวังเรื่องการโกนหนวด ไม่ใช้โฟมที่มีความรุนแรงในการโกน หรือหากแพ้มาก และมีหนวดไม่เยอะ อาจใช้กรรไกรเล็กๆ ตัด หรือซื้อเครื่องโกนหนวดเลยจะเลี่ยงอาการแพ้ได้
- สังเกตยาสีฟันที่ใช้ บางคนใช้ยาสีฟันแรงเกินก็ก็เกิดการอักเสบได้ บางคนไม่ถูกกับ Fluoride บางคนต้องเปลี่ยนไปใช้ยาสีฟันเด็ก
- ระวังการฉีดน้ำหอม สำหรับคนที่แพ้แล้วฉีดน้ำหอมที่คออาจทำให้กระจายไปถึงใต้คางได้
วิธีป้องกันไม่ให้เป็นสิวที่คางซ้ำอีกครั้ง
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้าที่สามารถควบคุมความมันได้ เป็นสูตรอ่อนโยน หรือช่วยดูแลเรื่องสิวโดยตรง
- ล้างหน้าให้สะอาดหลังจากใช้เครื่องสำอาง เพื่อป้องกันการเกิดสิวอุดตัน
- หลีกเลี่ยงการทานอาหารที่มีความมันหรือหวานมากจนเกินไป
- ลดภาวะความเครียด
- ไม่นอนดึก
- ใช้ครีมกันแดดที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำมัน
- ใช้เครื่องนอนที่สะอาด เช่น ต้องเปลี่ยน ปลอกหมอน บ่อยๆ
- ทำความสะอาดผมบ่อย ๆ และไม่ให้ผมที่สกปรกถูกคาง
เป็นสิวที่คางขนาดไหนถึงควรไปพบแพทย์
- ถ้าเป็นสิวเสี้ยนทั่วไปและไม่เห่อ ไม่อักเสบ ก็ยังสบายใจได้อยู่ แต่ถ้ามันกวนใจก็สามารถไปพบแพทย์ผิวหนังเพื่อหาวิธีกำจัดได้
- หากเป็นสิวที่มีลักษณะเป็นตุ่มนูนและแดงหรือมีหัวสิวสีขาวตรงกลางซึ่งเป็นส่วนของหนอง หรือ มีน้ำเหลืองไหลซึมหรือผิวหนังมีลักษณะเป็นเกล็ด อาจเป็นเพราะสิวมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน หรืออาจเป็นอาการจากการแพ้หรือติดเชื้อราบางชนิดได้ แบบนี้ควรไปหาหมอผิวหนัง
- หากพบว่ามีลักษณะของก้อนใต้คาง อาจมีสาเหตุได้หลายอย่าง นอกเหนือไปจากสิวอุดตันหรือสิวอักเสบ แต่อาจเป็นลักษณะจากการที่ต่อมน้ำเหลืองโต ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ ต่อมน้ำลายอักเสบ รูขุมขนอักเสบ เป็นซีสต์ หรือมีถุงไขมันใต้ผิวหนัง ซึ่งในเบื้องต้นสามารถทำการสังเกตลักษณะและอาการก่อน หากมีอาการปวดบวมหรือไม่หายไปโดยง่าย แนะนำให้รับการตรวจกับแพทย์จะดีที่สุด
โดยรวมแล้ว หากเป็นสิวที่อักเสบหรือเห่อขึ้นพร้อมกันเป็นเวลานาน หรือมีลักษณะที่น่าเป็นกังวล แนะนำให้พบแพทย์เพื่อปรึกษาหาวิธีรักษาที่ถูกต้องต่อไป หากกลับมาเป็นสิวบ่อย ๆ แพทย์จะแนะนำให้ทายากลุ่มเรตินอยด์เพื่อป้องกันการเกิดของสิวซ้ำ เป็นต้น
